Miesięczne archiwum: Kwiecień 2013

Akwen to akwen i już…

Opublikowany przez

W województwie lubuskim mamy sporo jezior, rzek i akwenów. Często słyszę, że mamy akweny wodne. Nie wystarczy powiedzieć akweny?

akwen

Kiedy mówimy o akwenach, przymiotnik wodny jest już zbędny, bo akwen oznacza określony fragment powierzchni wodnej (w odniesieniu do powierzchni lądowej mówimy z kolei teren). Akwen to hybryda łacińskiego słowa aqua (woda) i polskiego słowa teren.

Sformułowanie akwen wodny jest rodzajem błędu, który nazywamy pleonazmem (z gr. pleonasmos – nadmiar), potocznie – masło maślane, czyli takie wyrażenie, w którym jedna część zawiera te same treści, które występują w drugiej części (inne przykłady pleonazmów: na dzień dzisiejszy, okres czasu, potencjalne możliwości, druga alternatywa itp).

K. Rostkowska

Zapraszam na grill

Opublikowany przez

Zaczynamy sezon grillowy – powinniśmy zapraszać znajomych na grilla czy na grill?

grill

Rzeczownik grill jest rzeczownikiem nieżywotnym, zatem jego mianownikowa forma będzie równać się biernikowi. Dlatego też powinniśmy powiedzieć: zapraszam cię na grill, a nie: zapraszam cię na grilla.

Należy także pamiętać o podwójnym l w wyrazie grill – ciągle jeszcze to zapożyczenie (ang. grill – piec na ruszcie) nie doczekało się spolszczenia i wszystkie słowniki z konsekwencją notują omawiany rzeczownik z dwoma l.

K. Rostkowska

Zaszufladkowano do kategorii Odmiana

Jak to jest z tym „województwem lubuskim”?

Opublikowany przez

Jak to w końcu jest z tą wielka i małą literą? Poprawnie jest napisać: w Lubuskiem czy w lubuskiem; w województwie lubuskim czy w Województwie Lubuskim?

lubuskie

Zasady użycia wielkich i małych liter mogą czasami budzić zniecierpliwienie, ale zasadę rządzącą pisownią miejsca, w którym żyjemy, trzeba koniecznie zapamiętać. A więc: małą literą zapisujemy nazwy okręgów administracyjnych zarówno współczesnych, np. województwo lubuskie, powiat nowosolski, gmina gorzowska, jak i historycznych, np. ziemia lubuska, zarówno państwowych, jak i kościelnych, np. diecezja zielonogórsko-gorzowska. Wielką literą z kolei piszę się nazwy własne państw, regionów, miast, osiedli, wsi i przysiółków, np. (region) Lubuskie, (powiat) Nowa Sól, (gmina) Gorzów Wielkopolski, (przysiółek) Złoty Potok, (osiedle) Leśne itd. Warto dodać, że jeśli nazwa własna składa się z kilku wyrazów, to każdy z nich zaczynamy od wielkiej litery.

M. Steciąg

Play-off, play-offu, play-offowi…

Opublikowany przez

Jak odmieniać słowo play-off?

Play-off, czyli system finałowych rozgrywek mistrzowskich w grach zespołowych, w którym wygranie z przeciwnikiem określonej liczby spotkań pozwala przejść do następnej rundy lub daje zwycięstwo (Słownik Języka Polskiego PWN), jest terminem, który podlega odmianie przez przypadki.

Odmiana wygląda następująco: play-off, play-offu, play-offowi, play-off, play-offem, play-offie; play-offy, play-offów, play-offom, play-offy, play-offami, play-offach. Słowo to jest zapożyczone z języka angielskiego, w którym oznacza dogrywkę.

K. Rostkowska

Zaszufladkowano do kategorii Odmiana

Winogrona nie tylko w czasie Winobrania

Opublikowany przez

Nie tylko w czasie Winobrania często mamy kłopot językowy: winogrona czy winogron?

wimages

Winogrono jako nazwa owocu używane jest najczęściej w liczbie mnogiej: te winogrona. Forma *winogron nie jest poprawna, chyba że chodzi o dopełniacz (Poproszę kilogram winogron). Możemy także powiedzieć to winogrono, gdy chodzi nam o pojedynczy owoc krzewu winorośli.

K. Rostkowska

Zaszufladkowano do kategorii Odmiana

Poprawność językowa na rondzie

Opublikowany przez

Jaki jest poprawny zapis nazwy rondo PCK?

rondo

Zgodnie z zasadami zawartymi w Nowym słowniku ortograficznym PWN z zasadami ortografii i interpunkcji pod red. E. Polańskiego, nazwę tę należy zapisać w następujący sposób: rondo PCK. Jeśli bowiem stojący na początku nazwy wielowyrazowej wyraz: ulica, aleja, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, molo, brama, rondo, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy wielką literą.

Warto dodać, że skrótowce (literowce i głoskowce) powinny być zapisane w całości wielkimi literami. Co ważne, z dwuznaków rz, sz, cz i trójznaku dzi oznaczających jedną głoskę pozostawiamy w skrótowcu tylko pierwszą literę, np. PCK (Polski Czerwony Krzyż). Ponadto w skrótowcach rodzimych i obcych przyswojonych nie stawia się kropek, np. PCK, USA. Jeśli skrótowiec się odmienia, to wówczas końcówkę fleksyjną zapisujemy małą literą i oddzielamy ją od tematu łącznikiem, np. GOPR-u.
U. Majdańska-Wachowicz