Niewiele nazwisk ma w języku polskim pisownię wariantywną, ale Chopin jest jednym z nich. Nazwisko to możemy zapisać zarówno w oryginale, jak i spolszczone. Tak samo będzie z nazwiskiem Shakespeare – Szekspir czy Washington – Waszyngton.
Dziennikarze piszący Szopen nie popełniają błędu – obie formy są poprawne.
K. Rostkowska
Jaki jest poprawny zapis skrótu od słowa technik w takich tytułach zawodowych, jak np. technik elektryk? Czy o arcybiskupie skrótowo pisze się arc.?
Poprawny skrót od wyrazu technik to techn. Zapisujemy go zawsze z kropką, np. w zdaniu: „Uzyskałem tytuł techn. elektryka”, a wymawiamy w całości, oczywiście odmieniając zgodnie z zasadami polszczyzny; powiemy więc: „Uzyskałem tytuł technika elektryka”, a nie: „Uzyskałem tytuł techna elektryka”.
Inaczej jest w przypadku skrótu od wyrazu arcybiskup. Mamy do dyspozycji dwa zapisy: abp lub arcybp. W obu skrótach nie używamy kropki, ponieważ zaczynają się one i kończą pierwszą i ostatnią literą pełnego wyrazu. W przypadkach zależnych do skrótów dołączamy końcówkę fleksyjną bez żadnych dodatkowych znaków interpunkcyjnych; zatem: „Diecezja zielonogórsko-gorzowska gości abpa Gocłowskiego” lub „Diecezja zielonogórsko-gorzowska gości arcybpa Gocłowskiego”.
Warto dodać, że w takich zdaniach, które kończą się skrótem zapisywanym z kropką, nie należy dodawać drugiej, zamykającej to zdanie. Jedna wystarczy.
M. Steciąg
Czy w parafii św. Franciszka z Asyżu w Zielonej Górze pracują Franciszkanie czy franciszkanie?
Nazwy członków bractw i zgromadzeń zakonnych zapisujemy małą literą, np. franciszkanie, jezuici, kapucyni itd. Wyjątek stanowi Krzyżak, ponieważ jest to nie tylko członek zakonu, ale także obywatel państwa krzyżackiego.
Warto też zapamiętać, że jeśli będziemy pisać o konkretnym klasztorze, powinniśmy zapisać: klasztor Franciszkanów zgodnie z zasadą, że jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), wtedy piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą, a więc klasztor Franciszkanów, osiedle Pomorskie czy park Piastowski.
K. Rostkowska
Jak poprawnie powinno się wymawiać: klasa pierwsza be czy pierwsza by? Nauczycielka z Zielonej Góry twierdzi, że poprawnie jest pierwsza by, cy.
W języku polskim używamy polskiego alfabetu i polskiej wymowy liter, a więc: pierwsza BE. Tak jest zarówno wtedy, gdy litery pełnią funkcję porządkową, np. adresach: ul. Różana 1b (jeden BE), jak i w skrótach, np. PEKAES (PKS), PEKAO (PKO) itd.
Już w pierwszej klasie dzieci uczą się abecadła (wyraz utworzony od pierwszych liter alfabetu w ich polskim brzmieniu A, BE, CE) i jest to ważne nie tylko dlatego, że poznają w ten sposób litery, ale także dlatego, że uczą się polskiej wymowy. Dzięki temu później, gdy czytają na głos np. o warszawskiej Nike, to wymawiają tę nazwę po polsku NIKE, a nie po angielsku NAJKI (jak nazwę butów amerykańskiej firmy). Wymowa liter abecadła wynika oczywiście także z konwencji językowej i pierwszoklasiści wiedzą, że trzeba się jej po prostu nauczyć na pamięć.
Spór o wymowę pierwsza BE czy pierwsza BY jest prawdopodobnie spowodowany tym, że w drugiej, nieprawidłowej wersji b jest wymawiane jako głoska, a nie litera.
M. Steciąg
Mamy poważny problem z nazwiskiem zmarłego zielonogórskiego muzyka. To Jerzy Bechyne. Czy jego nazwisko należy odmieniać?
Nazwiska w języku polskim należy odmieniać. A więc: Bechynego, Bechynemu, Bechynem.
M. Bugajski