Las piastowski – spór także językowy

Jak zapisywać nazwę lasu, który wywołał ostatnio tyle kontrowersji w naszym mieście? Mam na myśli część lasu pod Świdnicą, obok Wzgórz Piastowskich, która ma zostać wycięta pod budowę nowej obwodnicy miasta. Powinniśmy pisać Las Piastowski czy las piastowski?

fot. Anna Chreptowiczpiast3

Wielowyrazowe nazwy geograficzne zapisujemy od wielkiej litery. Należy jednak zaznaczyć, że nazwa geograficzna oznacza nazwę własną obiektu geograficznego znajdującego się na Ziemi. W przypadku lasów, które mają określone położenie, istnieją na mapach, są geograficznie wyodrębnione, piszemy: Las Turyński, Las Frankoński, Lasy Parczewskie, Las Czeski (przykłady za Słownikiem Ortograficznym PWN).

Określenie „las piastowski” nie jest nazwą geograficzną. Niewykluczone, że taka nazwa zostanie w przyszłości konkretnemu obszarowi nadana, obecnie jednak – co potwierdzamy w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji – takie geograficzne miejsce w naszym mieście nie istnieje. (Pracownik sekretariatu Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych odsyła nas do Rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części).

W lokalnych mediach jednak nazwa „las piastowski” przyjęła się i wielu dziennikarzy zapisuje ją od wielkiej litery. Określenie to ma oznaczać obszar lasu przy Wzgórzach Piastowskich, który miałby zostać w przyszłości zniszczony pod budowę południowej obwodnicy Zielonej Góry. Dzisiaj nie sposób wyznaczyć dokładnych współrzędnych geograficznych tego obszaru, niemniej jednak określenie „las piastowski” wydaje się użyteczne – pozwala odbiorcy na szybką orientację w tematyce dziennikarskiego materiału.

Jeżeli więc decydujemy się na stosowanie nazwy „las piastowski”, należy ją zapisywać od małej litery, tak jak napisalibyśmy na przykład „lasy zielonogórskie” czy „lasek osiedlowy”. Pisownia od wielkiej litery nie jest uzasadniona, bowiem „las piastowski” nie jest nazwą geograficzną.

Kaja Rostkowska

Status quo dla „status quo”

Czy „status quo” i „va banque” powinniśmy zapisać kursywą jako cytaty? Czy może są one już tak dobrze zadomowione w polszczyźnie, że kursywa jest niepotrzebna?

Stosowanie kursywy uwarunkowane jest normami typograficznymi (dotyczy dzisiaj właściwie tylko tekstów drukowanych, w pewnym stopniu także komputerowych). Podane przykłady w starannych opracowaniach powinny być pisane pismem pochyłym.

Marian Bugajski

Więcej na: http://www.zachod.pl/radio-zachod/poradnik-jezykowy/

Baczyna-Kolonia

Baczyna-Kolonia – dziwna nazwa… Jak utworzyć przymiotnik i nazwę mieszkańca?

W przypadku, kiedy nazwa składa się z dwóch lub więcej rzeczowników w związku zgody, stawiamy między nimi łącznik, np. Bielsko-Biała. Nie stawiamy łącznika tylko wtedy, gdy pierwszym z rzeczowników jest wyraz: kolonia, osada lub osiedle (ponieważ według słowników są to określenia na rodzaj miejscowości lub jej część).

Przymiotniki powstałe od złożeń dwóch rzeczowników należy zapisać z łącznikiem, np. bielsko-bialski. Często tworzy się je jedynie od pierwszego członu, np. bialski. Jednak przy tworzeniu przymiotników pomijamy drugie człony nazw typu: zdrój lub kolonia, np. Kudowa-Zdrój, kudowski.

Od nazw złożonych z rzeczowników w związku zgody tworzy się nazwę mieszkańców od pierwszego rzeczownika, np. Bielsko-Biała, bielszczanka. Teoretycznie można tworzyć nazwy dwuczłonowe, jednak formy powstałe w ten sposób brzmią sztucznie i urzędowo, np. bielsko-bialanin.

Słownik normatywny nazw miejscowych województwa gorzowskiego i pilskiego pod redakcją Edwarda Homy oraz Słownik nazw miejscowości i mieszkańców z odmianą i poradami językowymi pod redakcją Marka Łazińskiego rejestrują miejscowość Baczyna:Baczyna, do Baczyny, o Baczynie, baczyński, baczynianin, baczynianka.

Zatem: Baczyna-Kolonia, Baczyny-Kolonii (koniecznie przez -ii), Baczynie-Kolonii, baczyński (lub brzmiący nieco sztucznie baczyńsko-koloński), baczynianin, baczynianka.

Jesica Woźniak

O bulwarze nadwarciańskim w Gorzowie Wielkopolskim

Która wersja jest poprawna: nadwarciański Bulwar, Nadwarciański Bulwar, Bulwar Nadwarciański czy Bulwar nadwarciański w Gorzowie Wielkopolskim?

Bulwar-nad-Warta

Gorzowski bulwar nadwarciański, nazywany również bulwarem nad Wartą, zapiszemy małymi literami, gdyż nie jest to nazwa własna, a jedynie określenie wskazujące na położenie nad rzeką jednej z malowniczych promenad miejskich. Takie określenia pozwalają lepiej się zorientować w topografii miasta (bulwar wschodni/ bulwar zachodni).

„Dziś na bulwarze nadwarciańskim oglądaliśmy biegi sztafetowe młodzieży, kolejną sportową imprezę w ramach 750-lecia naszego miasta” – czytamy na stronie gorzow24.pl.

„Atutem miasta jest rzeka. A właściwie bulwar położony nad brzegiem Warty, w otoczeniu pięknego Mostu Staromiejskiego (powinno być: mostu Staromiejskiego), najdłuższej w Polsce estakady kolejowej – zabytku techniki i oczywiście palm, wodnych fontann, woliery dla ptaków. To wszystko czyni to miejsce wyjątkowym, a urokliwe kafejki, słoneczny zegar i cumujące przy nabrzeżu statki sprawiają, że nadwarciański bulwar stał się gorzowskim numerem 1!” (gorzow.pl).

Do rozpatrywanych wariantów można by jeszcze dołożyć jeden, zalecany przez słownik ortograficzny: bulwar Nadwarciański, który by jednoznacznie obowiązywał, gdybyśmy mieli do czynienia z oficjalną nazwą własną nadaną gorzowskiej promenadzie przy ul. Nabrzeżnej.

Warto dodać, że bulwar (z franc. boulevard ‘wał ochronny; warownia’) to nazwa dawnych fortyfikacji w Paryżu, na których powstały drogi spacerowe. Słowo to oznacza obmurowanie zabezpieczające brzeg rzeczny lub morski, promenadę nadbrzeżną biegnącą koło tego obmurowania, wzdłuż portu, morza, rzeki czy jeziora, ale także szeroką, wysadzaną drzewami ulicę, aleję spacerową w dużym mieście. W zależności od tego, czy nazwa się odnosi do konkretnego obiektu, napiszemy bulwar Nadmorski, ale bulwary paryskie (Wielki słownik ortograficzny).

Magdalena Idzikowska