W Zielonej Górze powstaje klaster informatyczny. Co znaczy słowo klaster i jakim innym słowem można je zastąpić?
Wyraz klaster (z ang. cluster ‘grono’, ‘kiść’, ‘zlepek’) jako termin informatyczny oznacza ‘najmniejszy fragment dysku komputera, jaki może zająć pojedynczy plik lub katalog’ oraz ‘zespół komputerów połączonych tak, by miały wspólny twardy dysk, programy, dane itp.’ (SJP PWN) – awaria jednego z komputerów spowoduje automatyczne przejęcie jego czynności przez drugi w sposób najmniej odczuwalny dla użytkowników (zob. Encyklopedia PWN).
Wyraz ten może się jednak odnosić do ‘skupiska powiązanych ze sobą firm lub instytucji naukowo-badawczych o określonym profilu, działających na jakimś terenie’ (SJPPWN), na co wskazuje następujący kontekst:
„W Zielonej Górze jest kilkadziesiąt firm informatycznych, które nieźle dają sobie radę na rynku. Dlatego warto stworzyć klaster umożliwiający im wzajemne poznanie i nawiązanie współpracy. W Zielonej Górze powstaje klaster informatyczny” (LPPT, Lubuski Park Przemysłowo-Technologiczny).
Podobnie w artykule zatytułowanym „Razem mądrzej i taniej. Powstał ekologiczny klaster” (GW, 27.01.2012) czytamy:
„Lubuskich przedsiębiorców ogarnęła moda na klastry. Jak grzyby po deszczu powstają kolejne porozumienia firm. Najmłodsze – Lubuski Klaster Energetyki Odnawialnej i Efektywności Energetycznej (…) będzie promował odnawialne źródła energii i oferował energooszczędne technologie”.
„Klastry to skupiska firm lub instytucji badawczych, które ze sobą współpracują. Dzielą się umiejętnościami, technologią i infrastrukturą, dzięki czemu budują mocniejszą pozycję na rynku. Udział w klastrze nie oznacza, że firmy nagle przestają ze sobą konkurować”.
W Lubuskiem działa na przykład Lubuski Klaster Metalowy – najstarszy i największy w regionie. W takim rozumieniu wyraz klaster to stowarzyszenie, organizacja, grupa, grono. W niektórych sytuacjach można przywołanymi rzeczownikami zastąpić słowo klaster, jednak należy pamiętać, że te wyrazy bliskoznaczne mają nieco inny zakres i choć również mogą się odnosić do współpracy między różnymi jednostkami, to klaster zakłada innowacyjną formę współpracy przedsiębiorstw.
Na stronach branżowych można przeczytać o inicjatywie klastrowej czy idei klasteringu, na przykład:
„Klastry są to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i powiązanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurencyjnych między sobą, ale także współpracujących. Cechy wyróżniające klaster: koncentracja geograficzna; wzajemna konkurencja, ale jednocześnie kooperacja; wykwalifikowana siła robocza; wysoki stopień specjalizacji; dziedzina sztandarowa dla regionu – zagłębia tradycji, marka; międzynarodowa konkurencyjność; kapitał społeczny” (LKM, Lubuski Klaster Metalowy).
W artykule „Klastry w Lubuskiem” (Wrota Lubuskie) czytamy o klastrach, inicjatywach klastrowych i stowarzyszeniach klastropodobnych (do ostatnich zaliczają się Lubuski Szlak Wina i Miodu, Lubuska Regionalna Organizacja Turystyczna LOTUR).
Warto dodać, że rzeczownik klaster odmienia się dwojako – klastera/klastra. Wybór między formą z e a formą bez e może zależeć od znaczenia. Zdaniem Mirosława Bańki, w znaczeniu muzycznym (‘wielodźwięk zbudowany z dźwięków położonych blisko siebie w skali muzycznej, zagranych równocześnie lub rozłożonych w czasie’ SJP PWN) mówi się klastery, w znaczeniu informatycznym – także klastry. Dopełniacz liczby pojedynczej może mieć końcówkę -u albo -a (Por. Jęz. PWN, 22.09.2009). Jednak sposób odmiany (z e lub bez e) należy stosować konsekwentnie (np. w obrębie jednego tekstu). W artykule zatytułowanym „Lubuskie: Metal, wino i klastry” (Portal Innowacji, www.pi.gov.pl, 21.06.2011) czytamy: „Takie były założenia w chwili konstytuowania się klastra”. I dalej: „Projekt klastera Lubuski szlak wina i miodu, będącego inicjatywą producentów wyrobów winiarskich z regionu województwa lubuskiego (firmy zajmujące się uprawą i przetwórstwem winorośli, handlujące winami, producenci miodu, przedsiębiorcy zapewniający bazę noclegowo-gastronomiczną), przybrał dość nieoczekiwany obrót”.
Magdalena Idzikowska
