Czy w języku polskim funkcjonuje czasownik skrupić się?
Skrupić się oznacza ‘stać się krupami’. Krupy to ziarenka kaszy, przede wszystkim kaszy jęczmiennej. Krupy stanowiły przeciwieństwo mąki miałkiej i puszystej. Dawniej używano niedokonanego czasownika krupić ‘rozdrabiać na krupy’, a więc skrupić oznaczało najpierw rozdrobnić na krupy – w przeciwieństwie do zemleć ‘mieląc, rozetrzeć na proszek’. Stąd powstało powiedzenie: jednemu się zmiele, drugiemu się skrupi, czyli jednemu się uda, a drugiemu się nie uda, co z czasem zyskało postać przysłowia: Na jednym się mełło, na drugim się skrupi ‘jeden nabroił, a drugi odpowiada’.
Czasownik skrupić się i skrupiać się są używane tylko w 3 osobie i odnoszą się wyłącznie do tego, czego nie lubimy, tego, co jest dla nas przykre. Mogą się więc skrupiać na kimś nieprzyjemne skutki czyjegoś postępowania, może się skrupić na kimś niezasłużona kara, czyjś gniew, złość lub niezadowolenie. Niepoprawne jest używanie tych czasowników, gdy mamy na myśli uczucia lub działania uznawane za pozytywne, nawet gdy sam kontekst lub ocena czynu są negatywne, np. Cała uwaga nauczyciela skrupiła się na dwojgu uczniach najbardziej aktywnych w grupie, zamiast Cała uwaga nauczyciela skupiła się na dwojgu uczniach najbardziej aktywnych w grupie.
(Za: Ojczysty dodaj do ulubionych).
Monika Kaczor